Kolorystyka ma kluczowe znaczenie dla dostępności cyfrowej. Sprawdź, jak projektować interfejsy, które będą czytelne i przyjazne dla wszystkich użytkowników – także tych z zaburzeniami widzenia barw.
Kolorystyka a dostępność cyfrowa – jak projektować dla wszystkich?
Kolory odgrywają kluczową rolę w projektowaniu interfejsów użytkownika. Pomagają budować hierarchię informacji, wzmacniają komunikaty, a także kształtują odbiór emocjonalny. Jednak w kontekście dostępności cyfrowej, nie wszystkie rozwiązania kolorystyczne są dobre – część z nich może wręcz wykluczać użytkowników z korzystania z treści.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest kontrast i jak go mierzyć,
- jakie standardy kontrastu definiuje WCAG,
- jak dobrać kolory z myślą o dostępności,
- jak unikać typowych błędów projektowych.
Kontrast — kluczowy element dostępności
Zgodnie z wytycznymi WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), kontrast to stosunek jasności między kolorem tekstu a jego tłem. Zbyt niski kontrast sprawia, że tekst staje się nieczytelny — szczególnie dla osób słabowidzących, starszych lub korzystających z ekranów w trudnych warunkach oświetleniowych.
Minimalne zalecenia kontrastu wg WCAG 2.1:
AA: 4.5:1 dla tekstu zwykłego, 3:1 dla dużego tekstu
AAA: 7:1 dla tekstu zwykłego, 4.5:1 dla dużego tekstu.
Źródło: https://www.w3.org/WAI/WCAG21/Understanding/contrast-minimum.html
Narzędzia do analizy kontrastu
Projektując, warto regularnie sprawdzać kontrast między elementami interfejsu. Pomogą w tym darmowe i profesjonalne narzędzia:
- WebAIM Contrast Checker – proste narzędzie online do szybkiego sprawdzania kontrastu tekstu i tła.
https://webaim.org/resources/contrastchecker/ - Color Contrast Analyzer (TPGi) – desktopowy checker z możliwością sprawdzania kolorów z dowolnego miejsca na ekranie.
- Stark Plugin (dla Figma, Sketch, Adobe XD) – dla projektantów interfejsów, umożliwia analizę kontrastu i symulację wad wzroku.
https://www.getstark.co/ - Color Oracle – symuluje, jak kolory postrzegają osoby z zaburzeniami widzenia barw.
https://colororacle.org/
Kolor nie może być jedynym nośnikiem informacji
Kolory nie są uniwersalne — np. osoby z daltonizmem mogą nie odróżniać czerwonego od zielonego. Dlatego:
- Komunikaty błędów oprócz koloru powinny zawierać ikonę lub tekst.
- Wskaźniki statusów (np. przyciski aktywne) muszą mieć inne oznaczenia niż tylko kolor.
Ciekawostka: nawet osoby bez zaburzeń widzenia kolorów mają różną percepcję barw w zależności od jasności otoczenia, ustawień monitora i kondycji wzroku.
Palety kolorów — jak je dobrać?
Z pomocą przychodzi teoria kolorów:
- Kolory analogiczne – kolory sąsiadujące na kole barw (np. niebieski + turkusowy).
- Kolory komplementarne – kolory przeciwstawne (np. niebieski i pomarańczowy), dają wysoki kontrast, ale mogą być męczące.
Dobrym podejściem jest testowanie palety w trybie monochromatycznym, co pozwala sprawdzić czytelność niezależnie od percepcji koloru.
Tryby wyświetlania i wpływ światła niebieskiego
Projektując interfejsy lub udostępniając treści cyfrowe, warto pamiętać o użytkownikach pracujących w różnych warunkach oświetleniowych oraz z różnymi potrzebami wzrokowymi. Odpowiednie tryby wyświetlania oraz techniki redukcji światła niebieskiego mogą znacząco zwiększyć komfort i dostępność.
- Tryb ciemny (Dark Mode): Jasny tekst na ciemnym tle. Preferowany przez większość użytkowników mobilnych – według badań Android Authority z 2023 roku, ponad 81% użytkowników Androida korzysta z trybu ciemnego przynajmniej okazjonalnie. Zmniejsza emisję światła i kontrast ekranowy w ciemnych pomieszczeniach, redukując zmęczenie oczu i wydłużając czas pracy baterii w urządzeniach OLED.
Źródło: Android Authority - Tryb wysokokontrastowy (High Contrast Mode): Zwiększa kontrast między tekstem a tłem, często zamieniając kolory na czarne tło i biały lub żółty tekst. Szczególnie przydatny dla osób z dysfunkcjami wzroku (zaćma, jaskra, degeneracja plamki żółtej). Wspierany przez systemy Windows i Android jako opcja ułatwień dostępu oraz przez media query
@media (prefers-contrast: more). - Tryb sepia / beżowy: Tło w odcieniu sepii (np.
#F9F5D7), inspirowane barwą papieru. Zmniejsza kontrast światło–ciemność, uznawany za bardziej naturalny dla oczu podczas długiego czytania. Często stosowany w czytnikach e-booków i trybach czytania przeglądarek. - Filtry światła niebieskiego (RedShift, f.lux, tryb nocny): Światło niebieskie emitowane przez ekrany może zakłócać rytm dobowy i jakość snu. Filtry światła niebieskiego (np. tryb nocny, f.lux, RedShift, Night Shift) ograniczają emisję tego światła poprzez zmianę barw ekranu na cieplejsze.
Badania Harvard Medical School wykazują, że nadmierna ekspozycja na światło niebieskie wieczorem może obniżać poziom melatoniny i opóźniać zasypianie.
Źródło: Harvard Medical School
Dla projektantów i developerów
Dla projektantów UI/UX:
- Uwzględniaj dostępność kolorystyczną już na etapie makiet, używając narzędzi do symulacji różnych wad wzroku (np. Color Oracle)
- Przygotuj i testuj alternatywne wersje kolorystyczne:
- Jasna - domyślna wersja z białym tłem i ciemnym tekstem
- Ciemna - ciemne tło z jasnym tekstem, mniej męczące dla oczu
- Kontrastowa - wersja z bardzo wysokim kontrastem dla użytkowników z poważnymi wadami wzroku
- Testuj interfejs w różnych warunkach:
- Różne urządzenia (telefony, tablety, komputery)
- Różne warunki oświetleniowe (słońce, słabe światło)
- Różne ustawienia systemowe (np. zwiększona czcionka, powiększenie ekranu)
Dla programistów:
- Deklaruj tryb wysokiego kontrastu w CSS:
@media (prefers-contrast: more) { } - Implementuj obsługę preferencji systemowych:
@media (prefers-color-scheme: dark) { } @media (prefers-reduced-motion: reduce) { } - Zastosuj semantyczne znaczniki HTML i atrybuty ARIA:
<nav aria-label="Główna nawigacja">...</nav> <button aria-expanded="false" aria-controls="menu">Menu</button> <div role="alert" aria-live="assertive">...</div> - Zapewnij widoczność fokusa dla elementów interaktywnych:
a:focus, button:focus, input:focus, select:focus, textarea:focus { }
Gdzie się podziały barwy?
W branży motoryzacyjnej dominuje szarość, czerń i biel.
Minimalizm i dążenie do uniwersalności wpływają na kolorystykę także w interfejsach cyfrowych.
W e-commerce barwa ma znaczenie psychologiczne, w narzędziach profesjonalnych – kluczowa jest funkcjonalność i kontrast.
Podsumowanie
Projektowanie kolorystyki z myślą o dostępności to nie tylko spełnianie formalnych wymagań. To wyraz szacunku dla różnorodności użytkowników. Dobre kolory to nie tylko estetyka – to użyteczność, dostępność i inkluzywność.
Tworzysz aplikację, stronę lub system dedykowany? Sprawdź, czy Twoje kolory są naprawdę dostępne. Chętnie pomożemy!
[Źródła]
- WebAIM Contrast Checker (https://webaim.org/resources/contrastchecker/)
- WCAG 2.1 Contrast Minimum (https://www.w3.org/WAI/WCAG21/Understanding/contrast-minimum.html)
- Stark Plugin (https://www.getstark.co/)
- Color Oracle (https://colororacle.org/)
- Android Authority (https://www.androidauthority.com/dark-mode-poll-results-1090716/)
- Harvard Medical School (https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/blue-light-has-a-dark-side)
- ISeeCars (https://www.iseecars.com/most-popular-car-colors-study?utm_source=chatgpt.com)